5 هنر دستی بی‌نظیر در ترکیه
بهترین انتخاب‌ها در ترکیه
قالی و گلیم هنر فرش و گلیم
هزاران سال است که انواع مختلف فرش ترک، زینت‌بخش کف زمین از چادرهای عشایر گرفته تا کاخ‌های بزرگ بوده است. گلیم‌های ترک همه دستباف هستند. مواد تشکیل دهنده آنها می‌تواند ابریشم، پشم یا ترکیبی از پشم و پنبه باشد. رنگ نخ‌های مورد استفاده در بافت این فرش و گلیم‌ها کاملاً طبیعی است و در تهیه آنها از مواد طبیعی مختلفی نظیر ریشه گل رز و پوست پیاز استفاده می‌شود.
سنت گلیم‌بافی یک سنت دیرین و جالبی است که قدمت آن به 9 هزار سال قبل برمی‌گردد و زنان آناتولی صدها نسل است که اقدام به بافت آن می‌کنند. با استقرار قبایل ترک در آناتولی و آمیختن آنها با مردم محلی، این سنت مرموز هزار سال است که در بین زنان و دختران ترک نیز رواج یافته است. قدیمی‌ترین گلیم ثبت شده متعلق به 7000 سال پیش از میلاد است که از چاتال هؤیوک، اولین سکونتگاه انسان در عصر نوسنگی کشف شده است. در جنوب شرقی قونیه، در وسط منطقه آناتولی واقع شده است. در حفاری‌های انجام شده تا به امروز (فقط 3 درصد شهر)، علاوه بر پارچه‌هایی که تبدیل به زغال شده‌اند، بر روی دیوار خانه‌ها، تکه‌های گلیم رنگرزی شده نیز پیدا شده است. بسیاری از این گلیم‌ها دارای طرح‌های هندسی و اشکال تلطیف شده همانند دیگر نمونه‌های تاریخی یا معاصر خود هستند.
ابر و باد هنر ابر و باد روی کاغذ
هنر ابر و باد، هنری است که برای ایجاد آن رنگینه‌های گیاهی بر سطح آب حاوی روغن ریخته شده، سپس با کمک قلم‌مو، طرح‌های زیبایی ایجاد می‌شود، پس از آن با گسترانیدن کاغذ روی سطح آب طرحدار، نقوش به کاغذ منتقل می‌شود. در میان طرح‌ها و افکت‌ها، طرح گل، برگ، مسجد و طرح‌های مشبک بیشتر از همه به چشم می‌خورد که در هنر صحافی سنتی استفاده می‌شود. ابزار ویژه این هنر عبارت است از قلم‌موی خاصی که با شاخه گل رز و موهای دم اسب ساخته می‌شود، سینی گود ساخته شده از چوب درخت کاج، رنگدانه‌های طبیعی به دست آمده از گیاهان و خاک، صفرای گاو و کتیرا است. هنرمند، با روش‌های طبیعی رنگ را از رنگدانه‌های طبیعی استخراج کرده، سپس رنگ‌ها را بر روی مایع غلیظی که به آن چند قطره صفرای گاو و نوعی اسید طبیعی اضافه شده، ریخته با حرکات دورانی طرح‌های چرخشی ایجاد می‌کند. باور بر این است که این روش در قرن سیزدهم میلادی در ترکستان قدیم ابداع شده است. این هنر تزئینی بعداً در چین، هند، ایران و آناتولی گسترش یافته است. خوشنویسان و هنرمندان سلجوقی و عثمانی ازهنر ابر و باد برای تزئین کتاب، احکام سلطنتی، مکاتبات رسمی و اسناد استفاده می‌کردند. با وجود افزوده شدن فرم‌ها و تکنیک‌های جدید، قرن‌هاست که ترکیه مرکز هنر ابر و باد است. تا دهه 1920 استادان هنر ابر و باد، در محله بایزید استانبول کارگاه‌هایی داشتند و آثارشان را که به کاغذ مرمر ترک معروف بود برای فروش در بازارهای داخلی و نیز بازارهای اروپایی آماده و عرضه می‌کردند. هنرمندان، کارآموزان و متخصصین هنر ابرو باد، این هنر را بخشی جدایی ناپذیری از فرهنگ، هویت و سبک زندگی خود می‌دانند. علاوه بر فلسفه‌ای که پشتوانه این هنر است، دانش و مهارت‌های لازم برای انجام ان نیز به صورت شفاهی و از طریق آموزش عملی و غیررسمی از استاد به شاگرد منتقل می‌شود. یادگیری مهارت‌های اساسی در هنر ابر و باد حداقل دو سال طول می‌کشد.
سرامیک ترک: هنر کاشی‌کاری
هنر کاشی‌کاری سنتی در سال 2016 به فهرست میراث ناملموس یونسکو اضافه شد. کاشی‌های مورد استفاده در نمای ساختمان‌ها و خانه‌های سراسر ترکیه که با نقوش رنگارنگ گیاهان، حیوانات و الگوهای هندسی تزیین شده‌اند، کاشی‌ها و سرامیک‌های لعاب‌دار سنتی و دست‌سازی هستند که در ترکیه تولید می‌شوند. تولید کاشی مراحل مختلفی دارد. در مرحله اول خاک رس در طرح‌هایی که نماد سنت‌ها و باورهای محلی است، قالب زده می‌شود، سپس خشک شده و پخته می‌شود. پس از آن با استفاده از پودر زغال، طرح موجود بر روی کاغذ بر سطح کاشی منتقل می‌شود. خطوط اصلی و خارجی طرح‌ها با دست ترسیم می‌شود، سپس با رنگ‌های مختلف رنگ‌آمیزی شده و پس از لعاب دادن، بار دیگر در کوره پخته می‌شود. در کارگاه‌های کاشی‌سازی، استادان کاشی‌ساز، مسئولین کنترل کیفیت و کارآموزان کار می‌کنند. هر هنرمند وظیفه‌ای تعریف شده بر عهده دارد - شکل دادن به خشت، طراحی و رنگ‌آمیزی، پرداخت دادن و لعاب دادن، پخت در کوره. هنرمندان کاشی‌کار معتقدند که کاشی‌کاری علاوه بر بیان احساسات و خود شکوفایی انسان، هنری نمادین از هویت فرهنگی ترکیه است و وسیله‌ای برای تقویت پیوندهایی است که از گذشته تا امروز تداوم داشته‌اند.
خوشنویسی (خطاطی)
خوشنویسی (خطاطی)، هنری بی‌نظیر است. عثمانی‌ها این هنر را به دلیل بعد دینی آن، با شور و شوق پذیرفته و در مدت 500 سال به اوج رساندند. بارزترین نمونه خطاطی ترک را می‌توان در امضای سلاطین عثمانی مشاهده کرد. امضای پادشاه با دست‌خط خود وی، طغرا نامیده می‌شد که در واقع مُهر یا امضای سلطنتی بود که روی کلیه اسناد و مکاتبات رسمی نهاده می‌شد. طغرا همچنین روی مُهر پادشاه حک شده و روی سکه‌های ضرب شده در زمان سلطنت وی نیز نقش می‌بست. در دوران عثمانی، به ویژه دوران سلطان سلیمان قانونی (1466-1566)، هنر خطاطی با هنر تذهیب درهم آمیخته شده و با دقت و وسواس خاص مورد استفاده قرار می‌گرفت. هنر خطاطی علاوه بر دیوارها و سقف مساجد، در صفحات کتاب نیز با استفاده از کلمات عربی به شکل نقوش انتزاعی درمی‌آمد. هنرمندان معاصر جهان اسلام، برای استفاده از مفاهیم انتزاعی در آثار خود، از هنر خوشنویسی بهره می‌برند.
هنر مینیاتور
مینیاتور نامی است که به هنر نقاشی در ابعاد بسیار کوچک با جزئیات ظریف و دقیق داده شده است. برای این منظور از اکسید سرب که دارای رنگ خاص خوشایندی است و درزبان لاتین مینیمم نامیده می‌شود، استفاده شده است. کلمه مینیاتور از کلمه لاتین مینیمم برگرفته شده است. در گذشته، هنر نقاشی مینیاتور در ترکیه نقش یا تصویر نامیده می‌شد که کلمه نقش بیشتر رایج بود. و به هنرمند مینیاتور، نقاش یا مصور گفته می‌شد. کارهای مینیاتوری اغلب روی کاغذ، عاج فیل و مواد مشابه انجام می‌شد.
